متن پژوهی درس8فارسی ۳
قلمرو زبانی:
۱-از متن دری برای هر یک از معانی زیر،واژه های معادل بیابید.
باد گرم و مهلک: سموم تماشا: نظاره آویزان: معلق نگرش: تلقی
۲- چهار گروه اسمی که اهمیت املایی داشته باشند، از متن درس بیابید و بنویسید.
کارگاه متن پژوهی
قلمرو زبانی
۱- معادل معنایی واژههای مشخّص شده را در متن درس بیابید.
سریر مُلک عطا داد کردگار تو را/ به جای خویش دهد هر چه کردگار دهد (ظهیرالدّین فاریابی) / سریر: اورند، تخت
دردناک است که در دام شغال افتد شیر / یا که محتاج فرومایه شود، مردِ کریم (شهریار) / فرومایه: سفله، پست
◙ منت خدای را عزّ و جل كه طاعتش موجب قربت است و به شكر اندرش مزید نعمت:
قلمرو زبانی: منّت: نیكویی، سپاس، شكر، جمع آن: مِنَن / منت خدای را : «را» حرف اضافه در معنی برای / به شكر اندرش: دو حرف اضافه برای یک متمم، «در شکرش» / عزّ و جلّ: گرامی، بزرگ و بلند مرتبه است؛ بعد از ذکر نام خداوند به کار میرود / قربت: نزدیکی (غربت: دوری) / قلمرو ادبی: قربت، نعمت: سجع متوازی (رشته انسانی) / طاعتش موجب قربت است: تلمیح به آیه شریفه «واسجد و اقترب» / مزید: افزونی، زیادی / و به شكر اندرش مزید نعمت: تلمیح به آیه شریفه «لئن شكرتم لازیدنكم» / نمونه نثر مسجّع
۱- ملكا ذكر تو گویم كه تو پاكی و خدایی / نروم جز به همان ره كه توأم راهنمایی
قلمرو زبانی: ملك: پادشاه، نقش "منادا" / ذکر: یاد / مرجع ضمیر "تو": خداوند / توأم: جهش ضمیر / قلمرو ادبی: قالب شعر: غزل / وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن، رشته انسانی.
جمله «كه توأم راهنمایی» به دو صورت معنا میگردد:
1- كه تو راهنمای من هستی [ تو: نهاد / راهنما: مسند/ ام(من): مضاف الیه / یی: مخفف"هستی"]
2- كه تو به من راه را نمایی (نشان دهی ) [تو: نهاد/ ام(من): متمم/ راه: مفعول/ نمایی: فعل]
بازگردانی: ای پادشاه (خداوندا) نام تو را بر زبان میآورم؛ زیرا تو پرورگار پاك هستی. فقط در راهی که تو به من نشان میدهی گام میگذارم.
پیام: ستایش خداوند
◙ بدان که از جملۀ نامهای حُسن یکی جمال است و یکی کمال. و هر چه موجودند از روحانی و جسمانی، طالب کمال اند. و هیچ کس نبینی که او را به جمال میلی نباشد؛ پس چون نیک اندیشه کنی، همه طالبِ حُسن اند و در آن میکوشند که خود را به حُسن رسانند و به حُسن که مطلوبِ همه است دشوار میتوان رسیدن؛ زیرا که وصول به حُسن ممکن نشود؛ الّا به واسطۀ عشق، و عشق هر کسی را به خود راه ندهد و به همه جایی مأوا نکند و به هر دیده روی ننماید.
قلمرو زبانی: حسن: خوبی / جمال: زیبایی / کمال: کامل بودن / طالب: خواهان / وصول: رسش، رسیدن / الّا: مگر / و عشق هر کسی را به خود راه ندهد: هر کسی نمی تواند عاشق شود / خاص: ویژه / معرفت: شناخت / سیم: سوم / مأوا: پناه / دیده: چشم / نمودن: نشان دادن (بن ماضی: نمود، بن مضارع: نما)/ قلمرو ادبی: جمال، کمال: جناس/ روحانی، جسمانی: تضاد / عالم عشق: اضافه تشبیهی / دیده: مجاز از انسان /
معنی درس هفت- بخش اول: در حقیقت عشق بدان که یکی از نامهای خوبی، «زیبایی» است و یکی «کمال»، و همة موجودات روحانی و جسمانی، خواهان رسیدن به کمال هستند و هیچ کس را نمیبینی که به زیبایی بی میل باشد. پس وقتی خوب فکر کنی، می بینی همه خواهان خوبی اند و تلاش میکنند که خود را به خوبی برسانند و دشوار میتوان به خوبی – که همه آن را میخواهند- دست یافت؛ زیرا فقط با عشق میتوان به خوبی رسید و عشق، هرکسی را نمیپذیرد و در هر جایی منزل نمیکند و خود را به هرکسی نشان نمیدهد. وقتی که محبت به نهایت برسد، به آن عشق میگویند و عشق از محبت، خاصتر است، زیرا در همة انواع عشق، محبت وجود دارد اما هر محبتی به عشق تبدیل نمیشود. و محبت، از شناخت، خاصتر است زیرا همة انواع محبت، نوعی شناخت است (ناشی از شناخت است) اما هر شناختی، محبت نیست. پس پایة اول، شناخت، پایة دوم، محبت، و پایة سوم، عشق است و به عالم عشق – که بالاترین است- نمیتوان رسید مگر با عبور از دو مرحلة شناخت و محبت. بخش دوم: سودای عشق کسی بهطور قطع و یقین میتواند عشق را دریابد که در قید و بند خودش نباشد و خود را فراموش کند و خود را برای عشق فدا کند. عشق مانند آتش است؛ هرجا که باشد، جز خودش، اجازة اقامت به دیگری نمیدهد. به هرجا که برسد میسوزاند و همه چیز را به رنگ خود درمیآورد. معنی بیت: کسی در راه عشق قدم میگذارد که جانش را فدا کرده است. زنده بودن و عشق، در کنار هم قرار نمیگیرند. ای عزیز! رسیدن به خدا واجب است و ناچار، هرچه به وسیلة آن به خدا برسند نیز نزد طالبان واجب میشود. عشق، بنده را به خدا میرساند، پس عشق به همین دلیل واجب است. وظیفة کسی که خداوند را میخواهد آن است که در وجود خود جز عشق، چیزی نجوید. وجود عاشق از عشق است، پس چگونه میتواند بدون عشق زندگی کند؟ عشق را علت زندگی، و مرگ را بیعشق بودن بدان. شیدایی عشق، باارزشتر از هوشیاری جهان است و دیوانگی عشق برتر از همة عقلهاست. هرکس که عاشق نیست، خودخواه و پرکینه و مستبد است؛ در حالی که عاشقی، بیاختیاری و سردرگمی است. معنی بیت: در این دنیای کهنه، هرکجا جوانی هست، عاشق باد زیرا عشق، دیوانگی خوبی است. ای عزیز! خوراک پروانه، عشقی است که به آتش دارد؛ بدون آتش آرام و قرار ندارد و زمانی که وارد آتش شود، میسوزد و دیگر وجود ندارد تا هنگامی که عشق، او را چنان کند که تمام جهان را به شکل آتش ببیند. پروانه هنگامی که به آتش برسد خود را در آن میاندازد. تفاوت آتش و غیر آتش را نمیداند، چرا؟ چون عشق او آتش است. این حدیث را بشنو که پیامبر (ص) گفت: «هرگاه خداوند بندهای را دوست داشته باشد، او را عاشق خود میکند و خود عاشق او میشود، پس میگوید: ای بندة من، تو عاشق و دوستدار مایی و من عاشق و دوستدار توام، چه بخواهی و چه نخواهی»
منبعhttps://www.jafarisaeed.ir/
سلامی چو بوی خوش آشنایی بدان مردم ِِدیده ی روشنایی