علوم فنون پاسخ خودارزيابي ها ي درس اوّ ل

 

67

درس دوم:

بررسي و طبقه بندي آثار

اهداف آموزشي درس

:

6

-

آشنايي با كاربردي ترين شيوه ها در بررسي و تحليل متن

2

-

آشنايي با بررسي متن در قلمرو زباني

7

-

آشنايي با سطوح مختلف قلمرو زباني (واژگاني

-

معاني

-

دستوري يا نحوي)

1

-

آش

نايي با عناصر زيبايي آفرين در سطوح مختلف (آوايي: بديع لفظي)، بيان، بديع معنوي)

1

-

تقويت توانايي تجزيه و تحليل متن در قلمرو فكري

1

-

آشنايي با قديم ترين طبقه بندي انواع ادبي در يونان باستان

3

-

آشنايي با طبقه بندي آثار ادبي از دو ديدگاه كلي

1

-

توانايي بررسي و تحليل متن

در سه قلمرو

3

-

توانايي بررسي شعر از نظر موسيقايي

61

-

تحليل و بررسي شعر از نظر كاربرد آرايه هاي تشخيص، كنايه و تشبيه

روش

هاي

پيشنهادي

تدريس

6

-

كارآيي

گروه

:

گروه

بندي

كلاس

(

7

يا

1

نفر

)

2

-

پرسش

و

پاسخ

7

-

تدريس

اعضاي

تيم،

گروه

بندي

(

7

يا

1

نفر

)

1

-

تلفيقي

(

كارآيي

گروه

،

پرسش

و

پاسخ،

سخنراني

)

1

-

روش

بحث

و

گفتگو

دانش افزايي درس دوم:

براي شناخت وارزيابي متون، لازم است معيارهايي طرّاحي گردد و روش كار بيان شود. بررسي و كالبد شكافي

هر اثر را مي توان از چندين ديدگاه مطالعه كرد. مانند جامعه شناسي، زباني، اخلاقي،

محيطي، فكري، تاريخي،

روان شناختي، ادبي و...

 

68

يكي از آسان

ترين و كاربردي ترين شيوه ها اين است كه متن از ديدگاه زبان، ادبيات و فكر در سه قلمرو بررسي

شود:

6

-

زباني

2

-

ادبي

7

-

فكري

در اين درس ابتدا مواردي كه در اين سه قلمرو مورد ارزيابي و مطالعه قر

ار مي گيرد مشخّص مي شود و در

درس هاي بعد سه اين سه قلمرو با مقايسه متن مورد ارزيابي قرار خواهدگرفت.

5

-

قلمرو زباني

هر اثر مكتوب، زبان ويژه اي دارد. زبان برخي از آثار، ساده و همه كس فهم و برخي ديگر به دليل وجود پاره اي

لغات و اصطلاحات خاص، نياز به تعمّق و ت

امّل بيش

تري دارد. از اين رو آن را به سطوح كوچك

تر، تقسيم مي

كنيم:

سطح واژگاني:

6

-

بررسي لغت

ها از نظر فارسي بودن يا غير فارسي بودن

2

-

نوع ساختمان واژه(ساده، مشتق، مركب،

مشتق

-

مركب)

قلمرو زباني

7

-

روابط معنايي كلمات: ترادف، تضاد، تضمّن، تناسب، و گزينش

واژه

ها

رفتار ذهني خاص با برخي واژه ها و كاربرد برخي لغت خاص در اين قلمرو ارزيابي مي

-

شود:

«

رند

»

در شعر حافظ

سطح دستوري يا نحوي

بررسي متن از نظر تركيبات و قواعد دستوري، كاربرد

هاي تاريخي

كوتاهي و بلندي جمله

ها، بررسي جمله

ها ازنظر محور

همنشيني و دقت

در ساخت هاي غير متعارف و ....

گاهي سياق عبارات و طرز جمله بندي و نحوة بيان مطلب جلب توجّه مي كند و وجهة سبكي مي يابد

مثل جمله بندي هاي جلال آل احمد كه كوتاه و مقطع ا

ست. نمي توان فهرست دقيق و كاملي از همة موارد را

پيش چشم داشت

علوم فنون پاسخ خودارزيابي ها ي درس اوّ ل

 

-

هر چيزي كه ذهن ما را به پويايي درآورد،

«

متن

»

است. به بيان ديگر، هنگامي كه از متن، سخن مي گوييم،

خواست ما فقط نو

شته هاي روي كاغذ و كتاب نيست. صدايي كه مي شنويم، بويي كه حس مي كنيم، رويدادي

كه مي بينيم، مزه اي كه مي چشيم و چيزي كه لمس مي كنيم؛ هر كدام، متن به شمار مي آيند، اگر خوانده

شوند، به آن ها متن هاي شنيداري يا خوانداري مي گوييم. در اين كتاب مقصود ما از متن، آث

ار شعر و نثر

فارسي است.

2

-

در زبان فارسي دو واژه

«

ادب

»

و

«

ادبيات

»

معمولا مترادف يكديگر به كار مي روند. در نزد پيشينيان

«

ادب،

شناختن اموري است كه آدمي به وسيله آن، خويش را از هر خطايي حفظ كند

.»

بعدها ادب به دانش هايي

اطلاق مي شد كه آدميان بدان خود را از خطاي

در سخن مصون مي داشته اند. اين دانش ها اقسامي دارد؛ از

جمله: صرف و نحو، بديع، معاني و بيان، قافيه، خط و ... هنوز هم اديب به كسي مي گويند كه با شيوه هاي

گوناگون سخن آشنا باش

ادامه نوشته