وبلاگ شخصی مصطفی قدمی شهرضا

  نكته ها:
مضارع اخباري ، ماضي ساده ، نهاد ، واج ها و...

  نکته 13
در مضارع اخباري هجاي آغازي يعني پيشوند ” مي “ تكيه مي گيرد .

1- كدام هجاي كلمه هاي ” مي گويم – نمي گويم “ به ترتيب تكيه دار است ؟

1) آغازي – آغازي
2) آغازي – پاياني
3) پاياني – پاياني
4) پاياني – ماقبل آخر  

  2- در كدام گزينه جاي تكيه درست آمده است ؟

1) نرفت = آغازي
2) نگفتم = پاياني
3) مي رود = پاياني
4) نشستم = آغازي  

  نکته 14
در ماضي ساده ( جز سوم شخص مفرد ) هجاي قبل از آخر تكيه دار است و در سوم شخص مفرد هجاي پاياني ِ بن ماضي و در فعل هاي منفي همان نشانه نفي يعني ” ن“ تكيه مي گيرند .

1- كدام هجاي كلمه هاي ” فرستنده – آبادان – نمي دانستند – فرستاد “ به ترتيب تكيه دار است؟

1) پاياني – پاياني –آغازي – پاياني
2) آغازي – پاياني – آغازي – پاياني
3) پاياني – آغازي – پاياني –آغازي
4) قبل از آخر – پاياني – آغازي – پاياني  

  2- كدام هجا در فعل هاي ” شكست – آوردم – نرفتند – مي گويند “ به ترتيب داراي تكيه است؟

1) آغازي – قبل از آخر- پاياني – پاياني
2) پاياني –پاياني – قبل از آخر- آغازي
3) پاياني – قبل از آخر – آغازي – آغازي
4) آغازي – آغازي – قبل از آخر – پاياني  

  نکته 15
يكي از واحد هاي زَبَر زنجيري گفتار ” درنگ يا مكث “ است .

1- اگر عبارت ( عفو لازم نيست اعدامش كنيد ) طوري باشد كه دو مفهوم از آن برداشت شود از كدام يك از واحد هاي زبر زنجيري استفاده كرده ايم ؟

1) آهنگ
2) تكيه
3) درنگ
4) امتداد  

  2- كدام گزينه در مورد درنگ نادرست است ؟

1) درنگ بر دو قسم است ميان واژه اي و پايان واژه اي
2) در زبان فارسي مكث همواره با تكيه همراه است
3) مكث يا درنگ به دنبال واژه اي مي آيد كه تكيه دار است
4) درنگ پايان واژه اي مربوط به زماني است كه عدم رعايت آن سبب ابهام مي شود  

  نکته 16
به شكل درست همزه /ء / در كلمات دقت داشته باشيم .

1- در كدام گزينه شكل درست و جاي صحيح خود را دارد ؟

1) مُـ |ء| ثّر = مؤثّر
2) مـ|ء| خذ = مئاخذ
3) مُـ|ء| انست = مئانست
4) ء|ء|تلاف =أتلاف  

  2- شكل همزه در كدام گزينه نادرست است ؟

1) لئامت
2) منشأ
3) رؤ يا
4) مرؤس  

  نکته 17
از ميان همه اجزا ي جمله ، نهاد جدا و نهادِ پيوسته در شخص و شمار با هم مطابقت مي كنند يعني با فعل مفرد ، نهاد مفرد مي آيد و با فعل جمع نهاد جمع .

1- در كدام جمله فعل و نهاد با هم مطابقت ندارند ؟

1) از پليدي ، نامسلماني اين ها بايد كشيد
2) اين چيز ها را جندان قيمتي نيست
3) شيخ با كسي خلقي بكردند
4) فلان كس در هوا مي پرد  

  2- تمام گزينه ها به جز گزينه ي ......از نظر مطابقت با فعل درست است ؟

1) من با برادرم به مدرسه مي رويم
2) بعضي از سنگها قيمتي است
3) تا مردم زنده باشد او را از قوت چاره نيست
4) مجلس قوانين تازه اي تصويب نمود  

  نکته 18
تنها با جمع بستن نهاد ، فعل آن نيز جمع بسته مي شود ضمنا در اسم جمع ” مردم “ فعل به صورت جمع به كار مي رود ولي در كلمه ” ملت “ مي تواند هم بصورت مفرد و هم بصورت جمع بيايد .

1- كدام گزينه نادرست است ؟

1) در زمان قديم مرد تنگدستي در سرزمين هاي دور با وضع پريشاني زندگي مي كرد .
2) در زمان قديم مرد تنگدستي در سرزمين هاي دور زندگي مي كرد
3) در زمان قديم مردان تنگ دستي در سرزمين هاي دور با اوضاع پريشاني زندگي مي كرد
4) در زمان قديم مردان تنگ دستي در سرزمين هاي دور زندگي مي كردند  

  2- كدام گزينه نادرست است ؟

1) هر يك از شاعران ايران مثل ستاره اي در آسمان ادب فارسي مي درخشند
2) پيامبر (صلي الله عليه وآله) فرمودند
3) مردم ايران مقاومت خوبي در جنگ از خودنشان داد
4) ملت در مقابل استكبار مي ايستند  

  نکته 19
چنانچه حذف به دليل تكرار يا پرهيز از تكرار صورت گيرد آن را ” حذف به قرينه ي لفظي “ مي گويند .

1- در عبارت زير چند فعل به قرينه ي لفظي حذف شده است ؟ ” تلميذ بي ارادت عاشق بي زر است و رونده ي بي معرفت مرغ بي پر و عالم بي عمل درخت بي بر و زاهد بي علم خانه ي بي در “

1) دو فعل
2) سه فعل
3) چهار فعل
4) يك فعل  

  2- بيت زير چند جمله است و فعل ها به چه قرينه اي حذف شده اند ؟ “ تو مو بيني و مجنون پيچش مو تو ابرو او اشارت هاي ابرو “

1) چهار جمله – لفظي
2) چهار جمله – معنوي
3) سه جمله – لفظي
4) سه جمله – معنوي

نکته 20
اگر خواننده يا شنونده از سياق سخن به بخش حذف شده پي ببرد ” حذف به قرينه ي معنوي “ است .

1- عبارت :” به نام او كه نام او راحت روح است و پيغام او مفتاح فتوح “ چند جمله است ؟
1) دو جمله
2) يك جمله
3) سه جمله
4) چهار جمله

2- در كدام گزينه حذف فعل نخستين جمله نادرست است ؟
1) من او را دعوت و با او سخن گفتم
2) او كتاب ها راتسليم و رسيد آن را دريافت كرد
3) آيا كتاب را خوانده و مطالب آن را ياد گرفته ايد
4) او خداشناس و پرهيز گار است

نکته 21
وقتي جزء ديگري به كلمه اي افزوده مي شود براي تلفظ آسان ِ واژه ي جديد واجي ميان دو جزء ظاهر مي شود كه به آن ” واج ميانجي “ مي گويند .

1- در كدام يك از واژ ه هاي زير واج ميانجي بكار رفته است ؟
1) بزرگي
2) دوستان
3) تشنگي
4) ارجمندي

2- اركان تشكيل دهنده ي ” سبزيجات ، هفتگي “ در كدام گزينه درست است ؟
1) سبزي + ج + ات - هفته + گ + ي
2) سبز+ ي + جات - هفته + ي
3) سبزي + ج +ات - هفت + ه + گي
4) سبز + ي + جات - هفته + گ + ي

نکته 22
مقاله ها از نظر شيوه ي نوشتن به سه گونه تقسيم مي شوند .

1- مقاله ها از نظر شيوه نوشتن به سه گونه تقسيم مي شوند ، نام اين گونه ها در كدام گزينه آمده است ؟
1) علمي – ادبي – ديني
2) تشريحي –تحليلي-تحقيقي
3) هنري – ساده – فني
4) سياسي – اجتماعي-انتقادي

2- متن زير از نظر شيوه ي نگارشي جزو كدام نوع است ؟ ” اگر بخواهيم جامعه اي بهتر بسازيم مي توانيم از افكار و اعمال گذشتگان خود الهام گيريم ،روزگاري ايرانيان يا لااقل عده اي در اين سرزمين معتقد بودند كه : دانش و آزادگي و دين و مروت /اين همه را بنده ي درم تنوان كرد “
1) تشريحي
2) تحقيقي
3) تحليلي
4) علمي

نکته 23
كلماتي كه با ” ان “ همراه اند گاه بر مفهوم جمع دلالت نمي كنند .

1- كداميك از كلمات زير بر مفهوم جمع دلالت مي كند ؟
1) گيلان
2) بامدادان
3) دوستان
4) گريان

2- كدام يك از كلمات زير با هر دو علامت جمع ، جمع بسته مي شوند ؟
1) چشمه
2) زمين
3) جوان
4) صورت

نکته 24
نشانه ي چمع ” ها“ در زبان فارسي امروز از ” ان “ بسيار فعال تر است .

1- در كدام گزينه ”ان “ نشانه ي جمع است ؟
1) گرگان
2) كوهان
3) بهاران
4) پارسايان

2- جمع كدام يك از كلمات زير اشتباه است ؟
1) آسمان ها
2) آدمان
3) سواران
4) ايرانيان  

  نكته ها:
صفت فاعلي ، گزاره ، فعل گذرا و ناگذرا ، فعل معين و...

  نکته 25
بين دو مصوت صامت ( ي) قرار مي گيرد كه به آن ” ياي ميانجي “ مي گويند ضمنا واج هاي ميانجي براي تلفظ آسان تر واژه مي آيند .

1- در كدام گزينه صامت ميانجي وجود ندارد ؟

1) چاره گري
2) گرسنگي
3) بخشندگي
4) نويسندگان  

  2- نوع صامت هاي ميانجي كلمات ” دانايان – پختگي – ترشيجات – بچگانه “ در كدام گزينه آمده است ؟

1) يـ ، گـ ، ج ، گـ
2) ا ، گـ ، يـ ، گـ
3) يـ ، ه ، ج ، ه
4) ا ، ه ، ج ، گـ  

  نکته 26
كلماتي كه با ”ان “ همراه اند گاه مفهوم صفت فاعلي و گاهي مفهوم نسبت را مي رسانند .

1- ” ان “ در كدام گزينه نشانه ي صفت فاعلي است؟

1) قبادان
2) بابكان
3) اشكان
4) لرزان  

  2- پسوند ” ان “ در كدام گزينه نشانه ي صفت فاعلي نيست ؟

1) جانان
2) خندان
3) سوزان
4) گريان  

  نکته 27
گروه فعلي مهم ترين عضو گزاره است و دست كم از يك فعل و شناسه درست مي شود .

1- در كدام كلمه بن فعل به كار نرفته است ؟

1) كردن
2) گرديدن
3) گشتن
4) گردن  

  2- ” ي“ در پايان كدام گزينه فعل نيست ؟

1) تو چنين خانه كن و دل شكن اي باد خزان / گر خود انصاف كني مستحق نفريني
2) هر شب از حسرت ماهي من و يك دامن اشك / تو هم اي دامن مهتاب پر از پرويني
3) همه در چشمه ي مهتاب غم از دل شويند /امشب اي مه تو هم از طالع من غمگيني
4) ني محزون مگر از تربت فرهاد دميد / كه كند شكوه ز هجران لب شيريني  

  نکته 28
شخص ويژگي هاي گروه زمان فعلي عبارتند از:
گذر
وجه معلوم و مجهول

1- در عبارت : ” گفت : گفته ام را پيش از اينكه به تو گفته باشم به او گفته بودم “ كدام يك از افعالِ ماضي نيست ؟

1) نقلي
2) ساده
3) التزامي
4) بعيد  

  2- با توجه به بيت زير كدام گزينه غلط است ؟
” زنهار مزن دست به دامان گروهي كز حق ببريدند و به باطل گرويدند “

1) ببريدند =فعل ماضي
2) مزن = فعل نهي
3) زنهار= فعل امر
4)گرويدند = گذرا به متمم  

  نکته 29
فعل ماضي بيانگر انجام كاري است در زمان گذشته و انواع فعل ماضي عبارتند از :
1- ماضي ساده 2- ماضي استمراري 3- ماضي نقلي 4- ماضي بعيد 5- ماضي التزامي 6-ماضي مستمر

1- در دو بيت زير كدام فعل نيست ؟ ” بر در كعبه سائلي ديدم كه همي گفت و مي گرستي خوش “مي نگويم كه طاعتم بپذير قلم عفو بر گناهم كش “

1) ماضي استمراري
2) ماضي ساده
3) مضارع اخباري
4) مضارع التزامي  

  2- در بيت زير كدام يك از افعال به كار نرفته است ؟
” گفته آمد كه به دلجويي ما مي آيي دل ندارم كه به دلجوش نيازي باشد“

1) ماضي التزامي
2) ماضي مجهول
3) مضارع اخباري
4) مضارع التزامي  

  نکته 30
فعل مضارع بيان كننده ي انجام كاري است در زمان حال يا آينده ي نزديك ، انواع فعل مضارع عبارتند از :
1- مضارع اخباري2- مضارع التزامي 3- مضارع مستمر

1- در همه ي گزينه ها به جز گزينه ي ..... فعل مضارع آمده است ؟

1) بسوزند چوب درختان بي بر
2) نه هرگز بر انديشم از پادشا
3) حديث روضه نگويم گل بهشت نبويم
4) نشسته ام در انتظار اين غبار بي سوار  

  2- واژه ي ” شدي “ در بيت زير چه نوع فعلي است ؟
” شنيدستي كه در روزگار قديم شدي سنگ در دست ابدال سيم “

1) ماضي ساده
2) ماضي استمراري
3) مضارع اخباري
4) ماضي مستمر  

  نکته 31
فعل ممكن است ناگذرا ، گذرا و يا دو وجهي باشد .

1- در فعل هاي ” آورد – رفت –برداشت – نشست “ فعل ناگذرا و گذرا به ترتيب در كدام گزينه آمده است ؟

1) ناگذرا – ناگذرا – گذرا – ناگذرا
2) گذرا – گذرا – ناگذرا – ناگذرا
3) گذرا – ناگذرا – گذرا – ناگذرا
4) گذرا – گذرا – گذرا – گذرا  

  2- در كدام گزينه فعل دو وجهي آمده است ؟

1) ريخت
2) ديد
3) افتاد
4) انداخت

نکته 32
زماني مي توانيم فعل يك جمله را معلوم بدانيم كه كننده ي آن فعل به عنوان نهاد در آن جمله مطرح باشد و اگر فاعل مشخص و معلوم نباشد و ما فعل را به مفعول نسبت دهيم فعل مجهول خواهد بود .

1- ماضي مستمر مجهول از فعل جمله ي ” .......وي را سپاس و طاعت حق تعالي برانگيزد “ كدام است؟
1) برانگيخته شد
2) برانگيخته شود
3) دارد برانگيخته مي شود
4) داشت برانگيخته مي شد

2- ” آموخته مي شود “ مجهول كدام فعل مي تواند باشد ؟
1) آموخت
2) بياموزد
3) مي آموخت
4) مي آموزد

نکته 33
فعل ساده فعلي است كه بن مضارع آن يك تكواژ است . اگر به آغاز فعل ساده ” وند “ بيايد فعل مورد نظر پيشوندي است و اگر به فعل ساده يا پيشوندي يك يا چند تكواژ آزاد اضافه شود فعل مركب خواهد شد .

1- كدام فعل ساده است ؟
1) طعنه مي زند
2) نق مي زند
3) چانه مي زند
4) تنه مي زند

2- در كدام گزينه فعل مركب نيست ؟
1) كو به تائيد نظر حل معما مي كرد
2) تا به تحقيق مرا منزل و ره ننمايي
3) سال ها دل طلب جام جم از ما مي كرد
4)طي اين مرحله بي همرهي خضر مكن

نکته 34
فعل اسنادي برنسبت دادن صفت يا حالت يا اسمي به كسي يا چيزي به كار مي رود فعل اسنادي از ” استن – بودن – شدن – گشتن و گرديدن “ ساخته مي شود .

1- در كدام گزينه فعل اسنادي هست ؟
1) به پيش جهان آفرين شد نخست
2) چو پيش پدر شد سياووش پاك
3) سوي لشگر آفريدون شدند
4) هنر ار خوار شد جادوي ارجمند

2- در هيچ گزينه اي به جز گزينه ي .....فعل اسنادي نيامده است ؟
1) بگفت اين دل تواند كرد دل نيست
2) مر زبان را مشتري جز گوش نيست
3) بگفتا جان فروشي در ادب نيست
4) بگفت از عشق بازان اين عجب نيست

نکته 35
افعال معين يا كمكي ، افعالي هستند كه در صرف زمان ها ي افعال ديگر به كار مي روند به عبارت ديگر در ساختمان فعل هاي ديگر به كار مي روند و به آن ها كمك مي كنند تا در زمان هاي مختلف صرف بشوند .

1- فعل معين در كدام گزينه به قرينه ي لفظي حذف شده است ؟
1) به نام او كه فرمان ها روان از نام او
2) چرخ ار چه رفيع خاك پايت
3) عقل ار چه بزرگ طفل راهت
4) فصلي خواهم نبشت و سپس به سر قصه شد

2- در كدام گزينه فعل معين يا كمكي وجود دارد؟
1) آرزو دارم كه همه با اسلام راستين آشنا شوند
2) خلق و خوي ناپسند را رها كنيد
3) دارم از پيش دوست مي آيم
4) هر چه نپايد دلبستگي را نشايد

نکته 36
شيوه گذرا كردن فعل ناگذرا به صورت زير است :
بن مضارع + تكواژ ” ان “ + د / يد

1- شيوه ي گذرا كردن كدام گزينه با بقيه متفاوت است ؟
1) جهيدن
2) چكيدن
3) نشستن
4) جوشيدن

2- همه ي گزينه هاي زير بر خلاف قاعده گذرا مي شوند به جز گزينه ي ......
1) آمدن
2) افتادن
3) رفتن
4) ترسيدن  

  نكته ها:
جمله ساده ، گروه اسمي ، صفت اشاره ، صفت مبهم و...

  نکته 37
جمله ي ساده داراي يك فعل است اگر تنها اجزاي اصلي جمله ساده را در نظر بگيريم جمله ي ساده حداقل دو جزء و حداكثر چهار جزء دارد .

1- فعل كدام يك از مصدرها جمله ي دو جزئي مي سازد ؟

1) كاشتن
2) وزيدن
3) دوختن
4) چشيدن  

  2- بيت زير جمله ي چند جزئي است ؟
” همانگه يكايك ز درگاه شاه برآمد خروشيدن دادخواه “

1) چهار جزئي با مفعول و متمم
2) سه جزئي با متمم
3) چهار جزئي با مفعول و مسند
4) دو جزئي  

  نکته 38
اركان اصلي جمله ي دو جزئي عبارتند از :
نـــهاد + فعل نـاگـذر
گروه اسمي گروه فعلي ناگذر

1- با كدام فعل نمي توان جمله ي دو جزئي ، سه جزئي و چهار جزئي ساخت ؟

1) جنگيد
2) گرويد
3) گرفت
4) شكفت  

  2- كدام جمله دو جزئي است ؟

1) باغبان نهال را در باغ كاشت
2) خواهرم در المپياد شيمي خوب درخشيد
3) با دانايان درآميز
4) غزل مولانا لطيف و پرشور است  

  نکته 39
جمله هاي سه جزئي :

فعل اين جمله ها گذراست و در جايگاه گزاره علاوه بر فعل يك جزء لازم ديگر نيز مي آيد كه اين جزء مي تواند مفعول ، متمم ويا مسند باشد .

1- جملات سه جزئي چند نوع اند ؟

1) سه جزئي با مفعول
2) سه جزئي با متمم
3) سه جزئي با مسند
4) سه جزئي بي فعل  

  2- دركدام گزينه جمله سه جزئي نيامده است ؟

1) پرچم علم ودانش را برافرازيم
2) مردم دسته دسته به سپاه اسلام مي گرويدند
3) هيچ آزاد انديشي با حقيقت نمي جنگد
4) مرا خواند بايد جهان آفرين  

  نکته 40
ساده ترين راه يافتن مفعول ، مطرح كردن سوال زير است :
چه كسي را ؟
چه چيزي را ؟

1- كلمه ي قافيه در كدام گزينه نقش مفعول دارد؟

1)به يادخم ابروي گل رخان/بكش جام در بزم مي خوارها
2) به شادي و آسايش و خواب و خور /ندارند كاري دل افگارها
3) رود شاخ گل در بر نيلفر/برقصد به صد ناز گلنارها
4) نگارش دهد گلبن جويبار /در آيينه ي آب رخسارها  

  2- مفعول ها در بيت زير كدامند ؟
” آدمي را زبان فضيحه كند جوز بي مغز راسبكساري“

1) آدمي – سبكساري
2) زبان – سبكساري
3) جوز بي مغز – فضيحه
4) آدمي – جوز بي مغز  

  نکته 41
جمله هاي سه جزئي با مسند :
نـــهاد + مسـند + فعل اسنـادي گروه اسمي گروه اسمي گروه فعلي

1- كدام مصراع جمله ي سه جزئي با مسند است ؟

1) خشك آمد كشتگاه من
2) باغبان و رهگذاري نيست
3) دولت فقر خدايا به من ارزاني دار
4) دل من گرفته زين جا  

  2- در كدام گزينه به جاي مسند ، متمم آمده است؟

1) چنگيز از ريختن خون بيگناهان سير نشد
2) كمال است در نفس انسان سخن
3) غالبا ً درسلوك با خلق ،ساده ، فروتن و شكيبا بود
4) ايشان از دوستان شما بودند  

  نکته 42
ساده ترين راه يافتن مسند مطرح كردن سؤال زير است :
چه جور؟ + فعل اسنادي = مسند

1- در بيت زير چند ” مسند “ آمده است ؟ ”از همگان بي نياز و بر همه مشفق وزهمه عالم نهان و بر همه پيدا “

1) چهار
2) سه
3) دو
4) يك  

  2- در بيت زير كدام واژه ” مسند “ نيست ؟
”هنرخوارشدجادوي ارجمند نهان راستي آشكارگزند “

1) خوار
2) آشكار
3) ارجمند
4) راستي  

  نکته 43
جمله هاي چهار جزئي :
فعل اين جمله ها گذراست و درجايگاه گزاره علاوه بر فعل گذرا دو جزء لازم ديگر نيز مي آيد .

1- كدام الگو نشان دهنده ي جمله هاي چهار جزئي نيست ؟

1) چهارجزئي دومسندي
2) چهارجزئي دومفعولي
3) چهارجزئي با مفعول ومسند
4) چهارجزئي با مفعول و متمم  

  2- تعداد اجزاي جملات در كدام گزينه با بقيه متفاوت است ؟

1) كوشش بسيار نامد سودمند
2) از آن پس كه خواند مرا شهريار
3) كم آواز هرگز نبيني خجل
4) گنه كرده را زود رسوا كند

نکته 44
جمله هاي چهار جزئي با مفعول ومسند :
نـهــاد + مفعول + مسند + فعل
گروه اسمي گروه اسمي گروه اسمي گروه فعلي

1- تعداد اجزاي جملات در كدام گزينه با بقيه متفاوت است ؟
1) رستم از جادوي زال تندرست گشته است
2) اهل محل به او پهلوان مي گويند
3) حافظ خود را رند مي خواند
4) مرا خواند بايد جهان آفرين

2- با توجه به مصراع :” مرا مادرم نام مرگ تو كرد “ كدام گزينه نادرست است ؟
1) مرا = مفعول
2) مرگ تو = مسند
3) مادرم = نهاد
4) كرد = فعل

نکته 45
جمله هاي چهار جزئي دو مفعولي :
نهاد + مفعول 1 + مفعول 2 + فعل
گروه اسمي گروه فعلي

1- كدام گزينه چهار جزئي دو مفعولي است ؟
1) باران هوا را سرد گردانيد
2) تهمينه پسرش را سهراب ناميد
3) مادر كودك را غذا داد
4) گنه كرده را زود رسوا كند

2- كدام گزينه چهارجزئي دو مفعولي نيست ؟
1) او را لباس پوشانديم
2) شاگردان ائل را جايزه دادند
3) چشم ها را ضياي خود ده
4) حافظ را لسان الغيب مي خوانند

نکته 46
هر گروه اسمي از يك اسم به عنوان هسته و يك يا چند وابسته ي پيشين يا پسين ساخته مي شود .

1- كدام گزينه از وابسته هاي پيشين نيست ؟
1) صفت اشاره
2) صفت مبهم
3) صفت شمارشي اصلي
4) صفت شمارشي ترتيبي با پسوند ـُ م

2- كدام گزينه از وابسته هاي پسين نيست ؟
1) مضاف اليه
2) صفت بياني
3) نشانه هاي جمع
4) صفت عالي

نکته 47
صفت اشاره = (اين ، آن ، همين ، همان ، چنين ، چنان )+ اسم
صفت پرسشي = (چه ، چگونه ، كدام ، كدامين ، چند ، چندم ، چندمين ) + اسم

1- با توجه به بيت :
” اين چرا كردم چرا دادم پيام سوختم بيچاره را زآن گفت ِخام “ كدام كلمه صفت پيشين است ؟
1) آن
2) اين
3) بيچاره
4) خام

2- در كدام گزينه صفت به كار نرفته است ؟
1) دو صد گفته چون نيم كردار نيست
2) قرآن انسان را به نيكوكاري فرا مي خواند
3) كدام دانه فرو رفت در زمين كه نرست
4) قصيّه از چه راهي بايد تعقيب شود

نکته 48 هر همه هيچ
صفت مبهم = فلان و بهمان + اسم
ديگر ، دگر
چند ، چندم ، چندمين

1- نوع كلمه ي ” فلان “ در عبارت :” اين قباله ي فلان زمين است و فلان چيز را فلان ضمين “ به ترتيب كدام است ؟ 1) صفت – صفت –ضمير
2) صفت –ضمير-ضمير
3) ضمير-صفت-ضمير
4) ضمير-ضمير-ضمير

2- در بيت ” سخن چين را مده نزديك خود جاي كه هر روزت بگرداند به صد راي“ چند صفت هست ؟
1) يك
2) دو
3) سه
4) چهار  

  نكته ها:
صفت تعجبي ، شاخص ، مضاف اليه و مباحث مربوط به انواع حماسه و حماسه سرايي ...

  نکته 49
چه !
صفت تعجبي = + اسم
عجب !

1- در كدام گزينه ” چه “ صفت تعجبي نيست ؟

1) چه فرهادها مرده در كوه ها !
2) چه حلاج ها رفته بر دارها !
3) چه گل هاي رنگين به جوبارها !
4) چه دارد جهان جز دل و مهر يار ؟  

  2- با توجه به بيت زير ”چه “ از نظر دستوري چيست ؟
” ديدي دلا كه آخرِ پيري ّ و زهد و علم با من چه كرد ديده ي معشوقه باز من“

1) صفت تعجبي
2) ضمير تعجبي
3) صفت پرسشي
4) ضمير پرسشي  

  نکته 50
شاخص : عناوين يا القابي هستند كه بدون هيچ نشانه يا نقش نمايي پيش از اسم مي آيند ، شاخص ها هميشه بي فاصله در كنار هسته مي آيند و خود اسم يا صفت هستند و در جاي ديگر مي توانند هسته ي گروه اسمي قرار گيرند .

1- در كدام گزينه ” شاخص “ وجود دارد ؟

1) ايشان استاد ادبيات بودند
2) حسن ، عموي جواد است
3) دايي جواد را بهتر از هر كس ديگري مي شناسم
4) غلام برادر من است  

  2- در كدام گزينه ” شاخص “ نيست ؟

1) استاد شهريار از برجسته ترين شاعران غزل سراي معاصر است
2) دكتر سيد جعفر شهيدي با ذوق و دقت علمي بسيار و به پيرئي از نثر آهنگين مهج البلاغه ، اين كتاب را ترجمه كرده است
3) علامه ي بزرگ استاد علي اكبر دهخدا لغت نامه را تدوين كرده است
4) سر لشگر عموي احمد است  

  نکته 51
” ي نكره “ از وابسته هاي پسين اسم است كه به دنبال اسم عام مي آيد ضمنا حرف ” ي “ هميشه نشانه ي اسم نكره نيست و مي تواند مفاهيم مختلفي داشته باشد .

1- در مصراع : ” بيدلي در همه احوال خدا با او بود “ چه نوع ( ي ) بكار رفته است ؟

1) ضمير
2) مصدري
3) نسبي
4) نكره  

  2- نوع ” ي “ در عبارت :” نگه كنيد كه قانعي و طامعي به مردم چه رساند !“ چيست ؟

1)نسبت
2) نكره
3) مصدري
4) لياقت  

  نکته 52
مضاف اليه از وابسته هاي پسين اسم است كه كلمه ي قبل از آن يعني مضاف هسته ي گروه اسمي است .

1- در مصراع : ” آن پيك نامور كه رسيد از ديار دوست “ ، ” ديار دوست “ چه نوع تركيبي است

1) تركيب وصفي
2) تركيب اضافي
3) اسم مركب
4) صفت مركب  

  2- ” حيوان “ در بيت زير چه نقشي دارد ؟
” سعدي ! حيوان را كه سر از خواب گران شد در بند نسيم خوش اسحار نباشد “

1)متمم
2) نهاد
3) مفعول
4) مضاف اليه  

  نکته 53
چنانچه بين مضاف و مضاف اليه رابطه ي همانندي برقرار باشد به آن اضافه ي تشبيهي مي گويند و اگر مضاف يعني هسته گروه اسمي در غير معناي واقعي خود به كار رود يعني مضاف اليه ، مضاف را عاريه بگيرد به آن اضافه ي استعاري مي گويند .

1- نوع كدام تركيب با بقيه متفاوت است ؟

1) پاي طبيعت
2) طوطي جان
3) گنج سعادت
4) كيمياي عشق  

  2- كدام گزينه اضافه ي استعاري است ؟

1) فراش باد صبا
2)چشم دل
3) دايه ي ابر بهاري
4) مهد زمين  

  نکته 54
در گروه اسمي هر گاه پس از اسم ، كسره بيايد چنانچه كلمه ي پس از كسره ، اسم ، ضمير و يا صفت شمارشي نباشد صفت بياني است كه از وابسته هاي پسين گروه اسمي به شمار مي آيد.

1- از تركيبات زير كدام تركيب وصفي و كدام اضافي است ؟ ” سخن دلنشين – كلام سعدي – شعر موزون – رنج مادر “

1) اضافي – وصفي – اضافي – وصفي
2) وصفي – اضافي – وصفي – اضافي
3) اضافي – اضافي – وصفي – وصفي
4) وصفي – وصفي – اضافي – اضافي  

  2- دركدام مصراع صفت بياني جانشين اسم نيست ؟

1) نبيند مدعي جز خويشتن را
2) اي سليم ، آب ز سرچشمه ببند
3) درشتي نگيرد خردمند پيش
4) چيزي نخريد و زر بينداخت  

  نکته 55
مضاف و موصوف كه هسته گروه اسمي هستند مي توانند در جمله نقش هاي متفاوتي داشته باشند .

1- با توجه به مفهوم بيت زير نقش كدام كلمه نادرست است ؟ ” مشكل خويش بر پير مغان بردم دوش كاو به تاييد نظر حل ّ معما مي كرد “

1) خويش = مضاف اليه
2) مشكل = مفعول
3) معما = مضاف اليه
4) معما = مفعول  

  2- كلمات :” جان و جوانان و پند “ در بيت زير به ترتيب چه نقشي دارند ؟
” نصيحت گوش كن جانا كه از جان دوست تر دارند
جوانان سعادتمند پند پير دانا را “

1) ندايي – نهادي – مفعولي
2) نهادي – نهادي – متممي
3) ندايي – نهادي – نهادي
4) نهادي – وصفي – متممي

نکته 56
مولوي : شاعر قرن هفتم
آثار :
منظوم و منثور

1- كدام كتاب ظاهرا ً با نام خدا آغاز نشده است اما روح نيايش و توجه به حق در تار و پود آن نهفته است ؟
1) شاهنامه ي فردوسي
2) ليلي و مجنون نظامي
3) مخزن الاسرار
4) مثنوي معنوي

2- كدام گزينه غلط است ؟
1) ديوان شمس در قالب مثنوي سروده شده است
2) مثنوي معنوي بيست وشش هزار بيت است
3) مولوي انسان آگاه را به ني و چنگ تشبيه مي كند
4) ” ني نامه “ به هجده بيت آغازين دفتر اول مثنوي معنوي گويند

نکته 57
انواع حماسه
1- طبيعي و ملّي
2- مصنوع و ساختگي

1- همه ي آثار زير به جز ......جزو منظومه هاي حماسي طبيعي و ملّي است .
1) انه ايد
2) رامايانا
3) گيل گمش
4) مهابهارات

2- كدام گزينه نمي تواند مكمل جمله ي زير باشد؟
” حماسه به شعري گفته مي شود كه .....“
1) حوادث خارق العاده در ان جريان داشته باشد
2) زمينه ي قهرماني داشته باشد
3) عاطفي و احساسي باشد
4) روايي و داستاني باشد

نکته 58
حماسه هاي طبيعي : شاهنامه ي فردوسي – گرشاسب نامه ي اسدي توسي – ايلياد و اديسه ي هومر – زامايانه و مهابهارات – گيل گمش

1- همه ي منظومه هاي زير ، به جز منظومه ي .... از آثار حماسي طبيعي و ملّي است .
1) اديسه = هومر
2) انه ايد = ويرژيل
3) شاهنامه = فردوسي
4) گرشاسب نامه =توسي

2- سرايندگان مجموعه هاي زير به جز .....به ابداع و آفرينش توجهي نداشته اند بلكه داستانهاي مدون كتبي يا شفاهي را باقدرت شاعرانه ي خويش نقل كرده اند.
1) ايلياد و اديسه
2) انه ايد
3) رامايانا و مابهارات
4) شاهنامه ي فردوسي

نکته 59
حماسه هاي مصنوع :
انه ايد – حمله ي حيدري – خاوران نامه ي ابن حسام خوسفي – ظفر نامه – شهنشاهنامه

1- كدام گزينه حماسه ي مصنوع نيست ؟
1) انه ايد سروده ي ويرژيل
2) خاوران نامه ابن حسام خوسفي
3) شهنشاهنامه ي ملك الشعراي صبا
4) ايلياد و اديسه ي هومر

2- ” در اين منظومه ها ، شاعر با داستان هاي مدون و معيني سر و كار ندارد بلكه داستان را خود ابداع مي كند و تخيل خود را در آن دخالت مي دهد“
1) مهابهارات
2) ظفر نامه ي حمدالله مستوفي
3) شاهنامه ي فردوسي
4) رامايانا

نکته 60
ويژگيهاي حماسه :
1- داستاني
2- قهرماني
3- ملّي
4- خرق عادت

1- كدام گزينه از زمينه هاي اصلي شعر حماسي نيست ؟
1) بيان واقعيت
2) خرق عادت
3) قهرماني
4) ملّي

2- در شاهنامه ي فردوسي وجود سيمرغ يا ديو سپيد به كدام يك از زمينه هاي حماسه مربوط است ؟
1) خرق عادت
2) داستاني
3) قهرماني
4) ملّي  

  نكته ها:
شعر حماسي ، شعر عاشقانه ، اشعار غنايي ، اشعار تعليمي و...

  نکته 61
حماسه هاي منثور:
- ابو مسلم نامه
- شاهنامه ي ابومنصوري - شاهنامه ي ابوالمويد بلخي
- اخبار رستم
- حمزه نامه يارموزحمزه

1- كلمه هاي كدام گزينه براي كامل كردن عبارت زير مناسب اند ؟
” اخبار رستم از .......و ابو مسلم نامه از .......جزو آثار حماسي ........اند .

1) آزاد سرويستاني – ابو طاهر طرسوسي – منثور
2) ابوالمويد بلخي – ابوطاهر طرسوسي – منظوم
3) ابو طاهر طرسوسي – آزاد سرويستاني – منثور
4) ابوالمويد بلخي – ابو طاهر طرسوسي-منظوم  

  2- كدام گزينه در باره ي حمزه نامه يا رموز حمزه صادق نيست ؟

1) اثر آزاد سرويستاني است
2) از مولفي ناشناس است
3) حماسي است
4) منثور است  

  نکته 62
شروع شعر عاشقانه را بايد قرن چهارم دانست و رشد و باروري آن در تغزلات زيباي رودكي ، شهيد بلخي رابعه بنت كعب جستجو كرد در قرن پنجم تغزل در شعر فرخي كمال مي يابد از اويل قرن ششم عرفان واصطلاحات صوفيه با پيش گامي سنايي به حوزه غزل راه مي يابد

1- در شعر فارسي ، وسيع ترين افق معنوي ، افق شعر هاي ....است قالب شعري ......نمونه ي كاملي است كه مي توان همه ي انواع ........شعر را به خوبي در آن ملاحظه كرد

1) غنايي –قصيده – غنايي
2) غنايي – غزل – غنايي
3) تعليمي – غزل – تعليمي
4) تعليمي – قصيده – تعليمي  

  2- عرفان و اصطلاحات صوفيه با پيش گامي كدام شاعر و در چه قرني به حوزه ي غزل راه يافت؟

1) رودكي – چهارم
2) فرخي –پنجم
3) سنايي – ششم
4) مولوي - هفتم  

  نکته 63
اشعار غنايي در مضامين : تغزّل – عرفان – مناجات نامه – هجو – مرثيه – حبسيّه – شكوائيه – ساقي نامه – مديحه سرايي – عاشقانه سروده شده اند .

1- نمونه هاي موفق و معروف ” ساقي نامه “ كدام گروه است ؟

1) انوري – عبيد زاكاني
2) حافظ – رضي الدين
3) خاقاني – محتشم كاشاني
4) منوچهري – فرخي سيستاني  

  2- همه ي شاعران زير به جز ........در سرودن حبسيّه شهرت داشته اند ؟

1) مسعود سعد سلمان
2) فرخي يزدي
3) منوچهري دامغاني
4) خاقاني شرواني  

  نکته 64
نمونه هاي نثر غنايي : سمك عيّار – هزار و يك شب – سند باد نامه - راحه الارواح يا بختيارنامه – طوطي نامه - شرح زندگاني من - روزها

1- فرامرزبن خداداد ارجّاني مولف كدام اثر داستاني است ؟

1) بختيار نامه
2) سمك عيار
3) سند باد نامه
4) هزار و يك شب  

  2- براي پُر كردن جاهاي خالي جمله ي زير كدام گزينه مناسب است ؟
” بختيار نامه كتابي است .......از نوع .....تاليف ...... “

1) منثور – غنايي –دقايقي مروزي
2) منظوم – غنايي ظهيري سمرقندي
3) منثور – حماسي – ابوطاهر طرسوسي
4) منظوم – حماسي – اسدي توسي  

  نکته 65
مقلدان نظامي :
-امير خسرو دهلوي
-عرفي شيرازي
-وحشي بافقي
ابداع كننده مناظره
- وصال شيرازي
-اسدي توسي
-هاتفي

1- مبتكر مناظره در ادب فارسي چه كسي است ؟

1) پروين اعتصامي
2) نظامي گنجوي
3) وحشي بافقي
4) اسدي توسي  

  2- در هر گزينه به جز گزينه ي .....نام يكي از مشهورترين مقلدان خسروشيرين آمده است ؟

1) عرفي شيرازي
2) سنايي غزنوي
3) امير خسرو دهلوي
4) وصال شيرازي  

  نکته 66
بيدل دهلوي : قرن يازدهم و دوازدهم نماينده ي تمام عيار سبك هندي كه ديوان بيدل بيش از همه ي ديوان هاي شعر فارسي از خيال و انديشه هاي دور سرشار است .

1- كدام گزينه از مختصات شعر بيدل دهلوي نيست ؟

1) از خيال و انديشه هاي دور سرشار است
2) بسياري از ابيات شعرش پيچيده و معما گونه است
3) جهان بيني او در شعر فراتر از انديشه واحساس خواننده است
4) بسيااري از مسايل تاريخي روزگار خود را در شعر منعكس كرده است  

  2- در شعر بيدل دهلوي منظور از بيت زير چيست؟
” تا به كي نازي به حسن عاريت ما ومن آيينه داري بيش نيست “

1) ناپايداري وجودهاي عاريتي و عارضي
2) نازيدن به ما و من
3) مغرور نشدن به جواني و زيبايي
4) گذرا و ناپايدار بودن عمر  

  نکته 67
نمونه هاي شعر تعليمي :
دانش نامه ي مسيري – نصباب الصبيان - الفيه ي ابن مالك – منظومه حاج ملا هادي سبزواري

1- همه ي آثار منظوم به جز .....جزو شعر تعليمي است ؟

1) الفيه ي ابن مالك
2) گرشاسب نامه اسدي توسي
3) منظومه ي حاج ملا هادي سبزواري
4) نصاب الصبيان ابونصر فراهي  

  2- موضوع كدام كتاب درست معرفي نشده است ؟

1) الفيه ي ابن مالك در صرف و نحو عربي
2) دانش نامه ميسري در طب و داروشناسي
3) منظومه حاج ملا هادي سبزواري در فلسفه والهيات
4) نصاب الصبيان در آموزش مقدماتي نجوم

نکته 68
توصيفات واقعي : اين طرز توصيف عمدتا از آنِ نويسندگاني است كه به نوعي مكتب ادبي به نام طبيعت گرايي ( ناتوراليسم ) معتقدند و اميل زولا از برجسته ترين چهره هاي اين مكتب است .

1- كلمه هاي كدام گزينه به ترتيب براي كامل كردن عبارت زير مناسب اند ؟ ” اميل زولا كه از برجسته ترين چهره هاي مكتب ......است .....را به ......اصلي ترين شرط نويسندگي مي كند
1) سمبوليسم – واقع بيني – تخيّل
2) سمبوليسم – تخيّل – واقع بيني
3) ناتوراليسم – تخيّل – واقع بيني
4) ناتوراليسم – واقع بيني – تخيّل

2- وصف شور عاشقانه و وجد عارفانه و لحظه هاي هجران و وصل در اشعار كدام شاعر بيش تر جلوه گر است ؟
1) حافظ – مولانا
2) عنصري – منوچهري
3) فرخي و ملك الشعراي بهار
4) سعدي –فردوسي

نکته 69
آثار دكتر عبدالحسين زرين كوب :
با كاروان حلّه – شعر بي دروغ شعر بي نقاب – فرار از مدرسه – بحر در كوزه – سرّ ني – بامداد اسلام – ارزش ميراث صوفيه – جست وجو در تصوف – پله پله تاملاقات خدا

1- موضوع كدام كتاب با بقيه متفاوت است ؟
1) سرّ ني
2) بحر در كوزه
3) پله پله تا ملاقات خدا
4) فرار از مدرسه

2- كدام كتاب ، در شرح حال مولانا نوشته شده است ؟
1) يكي قطره باران
2) فرخنده پيام
3) پله پله تا ملاقات خدا
4) پير گنجه در جستجوي ناكجا آباد

نکته 70
آثار دكتر محمد علي اسلامي ندوشن :
گناه و چشمه – در كشور شوراها – كارنامه ي سفر چين – آزادي مجسمه – صفير سيمرغ – روزها – جام جهان بين – آواها و ايماها

1- نويسنده ي كتاب ” روزها “ كيست و درچه زمينه اي نگارش يافته است ؟
1) باستاني پاريزي – تاريخ
2) غلامحسين يوسفي – ادبيات
3) علي شريعتل – جامعه شناسي
4) محمدعلي اسلامي ندوشن – حسب حال

2- كدام اثر دكتر محمد علي اسلامي ندوشن با بقيه متفاوت است ؟
1) گناه
2) در كشور شوراها
3) كارنامه ي سفر چين
4) آزادي مجسمه

نکته 71
جــامي : معروف ترين شاعر پارسي گوي قرن 9
آثار منظوم = هفن اورنگ (هفت مثنوي )
آثار منثور = بهارستان – اشعه اللمعات – نفحات النس – شواهدالنبوه – لوايح – لوامع

1- عبارت زير چه كسي را معرفي مي كند ؟
” شاعر ،اديب و عارف مشهور كه پدرش ازدشت حوالي اصفهان ) به هرات مهاجرت كرد و وي در خرجرد متولد شد در آغاز كار ، دشتي تخلص مي كرد در هرات و ثمرقند علوم رسمي را تحصيل كرد و با فرقه نقسبنديه آشنا شد “ 1) جامي
2) سنايي
3) عطار
4) نظامي

2- كدام گزينه از سرو ده هاي نورالدين عبدالرحمان جامي است ؟
1) اشعه اللمعات
2) بهارستان
3) نفحات الانس
4) خمسه المتحيرين

نکته 72
گوتــه ( قرن 18 و 19 ) :
آثار علمي : تغيير حال گياهان - تئوري رنگ ها
آثار ادبي : ورتر – فاوت – اگمونت – نغمه هاي رومي – ديوان شرقي و ديوان غربي

1- كدام گزينه از آثار ”يوهان ولفگانگ گوته “ نيست ؟
1) ورتر
2) اگمونت
3) گرازيلا
4) فاوست

2- گوته در كدام قطعه ي ادبي خود اظهار مي كند كه ” آتش – عشق و شعر ” را نمي توان پوشيده وپنهان نگاه داشت ؟ 1) تقليد
2) اعتراف
3) هجرت
4) گذشته و حال